الف ـ تأليفات

1- قرآن و علوم طبيعت، (تهران: انتشارات اميركبير، 1364)؛ چاپ سوم: نشر مطهر، 1380

مساله جایگاه علوم طبیعت(علوم فیزیکی و زیستی)در قرآن همواره مورد بحث فضلای مسلمان بوده و در مورد آن دیدگاه های مختلفی ابراز شده و طبیعتا شبهات گوناگونی پیرامون آن مطرح شده است.به نظر نویسنده، برای شناخت طبیعت، هم باید به تجربه پرداخت و هم از نظریه پردازی بهره برد، چنانکه در محیط های علمی روز انجام می شود.اما استفاده از علوم طبیعت باید با حکمت توام بوده و با ارزش های اخلاقی سازگار باشد و از سوی دیگر، جهان بینی قرآنی باید بر این علوم حاکمیت داشته باشد. بعد علمی امت اسلامی، نقش علم و صنعت در جامعه اسلامی، رویکردی قرآنی به علم و ارزش های اخلاقی، ضرورت پیوند دانش با حکمت، بعد علمی قرآن کریم و شناخت طبیعت از نظر قرآن کریم، فصولی هستند که نویسنده در ذیل آنها به ابعاد مختلف علوم طبیعت از دیدگاه قرآن پرداخته است.

اين كتاب به طور كامل به زبانهاي عربي، انگليسي، سواحلي، اندونزيايي و آلماني ترجمه شده و بخشهايي از آن نيز به زبانهاي چيني و اردو ترجمه شده است. مرحوم شيخ محمد غزالي (ره)، عالم مصري معاصر، تقريظي بر ترجمة عربي اين كتاب نوشته است.

۲– از علم سكولار تا علم ديني، (تهران: پژوهشگاه علوم انساني و مطالعات فرهنگي، 1377)؛ چاپ چهارم: 1390-۲

در این اثر مباحثی چون علم سکولار، رابطه علم و دین در دنیای معاصر، نسبت اسلام با علوم طبیعی، وحدت حوزه و دانشگاه و دانشگاه اسلامی مورد بحث قرار می گیرد.مولف برداشت های نا درست درباره رابطه علم و دین و علم دینی را ناشی از محدود کردن معنای دین و غفلت از محدودیت های علم و نیز ناشی از عینیت دادن به همه آن چیزهایی است که به نام علم تعلیم داده می شود، می داند. لذا از نقشی که پیش فرض های فلسفی، اجتماعی و روانشناختی در کاوش های علمی و تفسیر داده های تجربی دارند، غفلت می شود. مساله این است که اگر دانشمندان صرفاً به دنبال توضیح یافته های تجربی می بودند، تمایز دینی و غیر دینی یا شرقی و غربی در مورد علم منتقی بود. اما دانشمندان بزرگ همواره در مقام یک توضیح کل نگرانه در باره جهان طبیعت بوده اند و کوشیده اند از تعمیم یافته های محدود خود، نظریه های جهانشمول بسازند؛ نظریه هایی که بسیار فراتر از حوزه قابل دسترسی آنها بوده است، و این جاست که پای تعصبات دینی و فلسفی به میان آمده است.

ترجمة عربي اين كتاب در بيروت منتشر شده است

3-علم و دين و معنويت در آستانة قرن بيست و يكم، (تهران: پژوهشگاه علوم انساني و مطالعات فرهنگي، 1379)؛

کتاب علم و دین و معنویت در آستانه قرن بیست و یکم، به بررسی رابطه علم با دین و معنویت می پردازد.مباحث این اثراز جریان هایی شروع می شود که از رنسانس تا نیمه اول قرن بیستم نقشهای اساسی در تضعیف دین ایفا کردند. اما بر خلاف انتظار علم زادگان افراطی، علم نتوانست انتظاراتی را که از آن می رفت برآورده کند – چه در بعد نظری و چه در بعد عملی. قبلاًدیدگاه حاکم این بود که علم می تواند به همه سوالات بشر پاسخ دهد.اما به تدریج معلوم شد که نه علم توانایی پاسخ دادن به سوالات بنیادی انسان را دارد و نه انسان می تواند فارغ از بعضی امور دیگر جلوی نابودی افراد و جوامع یا آلودگی محیط زیست را بگیرد.همچنین بر خلاف و عده ای که بسیاری از علم زدگان در اول قرن بیستم می دادند، نه تنها دین از صحنه بیرون نرفته است، بلکه با قوتی بیشتر به صحنه زندگی بشر بازگشته است. نویسنده سپس به دلایل احیای دین و معنویت در نیمه دوم قرن بیستم می پردازد.

4- تحليلي از ديدگاههاي فلسفي فيزيكدانان معاصر، (تهران: انتشارات اميركبير، 1369)؛ چاپ پنجم ( تهران: پژوهشگاه علوم انساني و مطالعات فرهنگي ، 1390، با پيشگفتاري از مرحوم استاد محمدتقي جعفري (ره))؛ برندة جايزة كتاب سال 1370

5- گزارش پژوهش ملي ايران و جهاني شدن ، با همكاري حجة الاسلام والمسلمين رضا غلامي(تهران: پژوهشگاه علوم انساني و مطالعات فرهنگي، 1387)

ب ـ ترجمه‌ها

1-  ديويد هاليدي و رابرت رزنيك، فيزيك، ترجمه با همكاري آقاي ناصر مقبلي، ج 1، (تهران: مركز نشر دانشگاهي، 1363)؛ چاپ دوازدهم (چاپ سوم نشر اشاره): 1379؛ (برندة جايزة كتاب سال 1364)

2-  هانس اوهانيان، درآمدي بر فيزيك امروز، ترجمه با همكاري آقاي ناصر مقبلي، (تهران: انتشارات خوارزمي، 1378)